dyrektywa Omnibus, kalendarium zmian w prawie
Prowadzisz sklep internetowy – zbliża się wejście w życie dyrektywy Omnibus.
Temat transparentności transakcji internetowych oraz zniwelowanie ryzyk związanych z transakcjami handlowymi dokonywanymi przez internet jest od lat analizowany przez instytucje chroniące prawa konsumenta. Z tego powodu systematycznie wchodzą w życie aktualizacje ustaw oraz unijne regulacje.
Jedną z takich regulacji jest Dyrektywa Omnibus, czyli Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/2161 z 27 listopada 2019 roku zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.
Podstawowymi celami dyrektywy Omnibus jest likwidacja nadużyć w obszarze niektórych praktyk.
Jednym z rozwiązań jest obowiązek nowego sposobu informowania o cenach. Ma to na celu ograniczenie np. nieuczciwych promocji organizowanych choćby pod przykrywką Black Friday, działających w ten sposób, że sprzedawcy tuż przez Black Friday sztucznie zawyżają cenę tak, aby w czasie zwiększonego popytu, przyciągać Klientów dużymi obniżkami, które w istocie są pozorne. Aby przeciwdziałać takim praktykom, dyrektywa Omnibus zakłada obowiązek informowania o historii cen na 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, a w przypadku produktów ulegających szybkiemu zepsuciu lub posiadających krótki termin przydatności należy umieścić informacje dotyczące ceny obowiązującej przed wprowadzeniem pierwszej obniżki. Zasady te będą dotyczyły zarówno transakcji zawieranych w sklepach stacjonarnych, jak i przez internet, co więcej dotyczyły będą również reklam, prezentujących ceny towarów lub usług.
Kolejnym obszarem, którego dotyka dyrektywa Omnibus to pozycjonowanie produktów i usług na platformach handlowych. Obowiązkowe będzie publikowanie kryteriów wg których działa algorytm lokujący prezentację danego produktu czy usługi na stronie internetowej, czyli przede wszystkim transparentne muszą być zasady powodujące pozycjonowanie takiej oferty. Co więcej, w przypadku używania mechanizmów, które indywidualnie dostosowują ofertę cenową na sprzedawcach będzie spoczywał obowiązek informowania konsumentów o indywidualnym charakterze prezentowanej oferty.
Obszar, który od lat budzi wiele kontrowersji to rzetelne i prawdziwe opinie kontra stosowanie praktyk, których celem jest zamieszczanie nieprawdziwych pochlebnych opinii o danym produkcie czy usłudze, a które nie mają potwierdzenia w faktycznie zrealizowanych transakcjach. Przedsiębiorcy zostaną obciążeni obowiązkiem informacyjnym, dotyczącym stosowanych praktyk i działań, które podejmują w celu weryfikacji takiej opinii. Dodatkowo, zabronione będzie publikowanie lub zlecanie publikacji nieprawdziwych opinii lub rekomendacji pod rygorem uznania takiej praktyki za świadome wprowadzenie w błąd.
Kary. Nieodłącznym narzędziem, które ma na celu zdyscyplinowanie przedsiębiorców są sankcje dla tych, którzy nie dostosują się do zmian. Takim przedsiębiorcom będą grozić kary do 20 000 zł, natomiast jeśli naruszenia prawa się powtórzą trzykrotnie w ciągu roku kara może wzrosnąć do 40 000 zł. Instytucją, która będzie stała na straży przestrzegania regulacji Omnibus będzie Inspekcja Handlowa. Co więcej, prezes UOKIK będzie miał możliwość nałożenia kary do 10% rocznych obrotów, jeśli uzna takie praktyki za naruszenie zbiorowego interesu konsumentów. Zwracam uwagę, że nawet brak spełnienia obowiązków informacyjnych na temat indywidualnego dostosowania ceny może być uznane za naruszenie zbiorowego interesu konsumentów i wiązać się z nałożeniem kary przez prezesa UOKIK.
Implementacja dyrektywy Omnibus –> projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw – znajduje się w Komitecie do Spraw Europejskich. Komitet przyjął projekt ustawy (tekst ostateczny) z uwzględnieniem uwag Ministra do Spraw UE oraz Rządowego Centrum Legislacji.
Implementacja dyrektywy 2019/770 i 2019/771 –> projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta i k.c. Projekt ustawy nadal znajduje się w Komitecie do Spraw Europejskich. Został ustalony tekst ostateczny projektu ustawy, do projektu wprowadzono m.in. wskazane poniżej zmiany:
1) dodanie nowych rodzajów umów i nowych obowiązków w zakresie dostarczania treści cyfrowej lub usługi cyfrowej;
2) zmiana nazewnictwa i definicji legalnych, co będzie powodować konieczność aktualizacji regulaminów sklepów lub serwisów (np. zamiast „rękojmi za wady fizyczne rzeczy” wprowadzona będzie „niezgodność rzeczy sprzedanej z umową”.
3) zmiany w zakresie przepisów o rękojmi, np. dodano przepis precyzujący dotychczasowe regulacje, zgodnie z którym koszty naprawy/wymiany, w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów ponosi przedsiębiorca;
4) zmiany w zakresie prawa odstąpienia od umowy przez konsumenta poprzez rozszerzenie katalogu sytuacji to uzasadniających (jeżeli towar jest niezgodny z umową, a przedsiębiorca odmówił doprowadzenia/ nie doprowadził towaru do zgodności z umową, to konsument będzie mógł odstąpić od umowy).
Robocza data wejścia w życie ustawy na 28 maja 2022 r.
Linki do prac nad projektami w Rządowym Centrum Legislacji: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12341810 i https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12348651/katalog/12800316#12800316 .